Một trong những mẹo làm nên thương hiệu của Đội trưởng Đội Y Tế.
A - TÓM TẮT NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
I. Nguyên nhân.
II. Biểu hiện lâm sàng.
III. Cách xử lý.
- Chuẩn bị
- Khi lên xe
- Bánh mỳ
- Gừng tươi
- Dãy số bát quái.
- Bấm huyệt trị say tàu xe.
- * Huyệt hợp cốc
- * Huyệt thần môn
- * Huyệt nội quan
- * Huyệt tam âm giao
- * Huyệt quan xung
3. Bài tập chống say tàu xe.
IV. Kết Luận:
B - NỘI DUNG CHI TIẾT
I. Nguyên nhân.
- Do rối loạn các hoạt động ở tai trong làm ảnh hưởng đến cảm giác thăng bằng của cơ thể dẫn đến buồn nôn, chóng mặt, nhức đầu.
II. Biểu hiện lâm sàng.
- Đầu tiên người bệnh cảm thấy khó chịu nôn nao, choáng váng.
- Toàn thân sẽ nóng ran lên, lưng thì lạnh toát, trán và lưng đầy mồ hôi.
- Nếu nhẹ thì triệu chứng này sẽ thoáng qua và cơ thể người bệnh sẽ thích nghi dần và hết hoàn toàn khi phương tiện di chuyển hoàn toàn dừng hẳn.
- Nếu nặng hơn thì bệnh nhân sẽ tiết nhiều nước bọt ở miệng. Bao tử cồn cào, buồn nuôn và nôn. Da tái nhợt, thở nhanh, đau đầu, choáng váng, vã mồ hôi.
III. Cách xử lý.
1. Chuẩn bị
- Hôm trước khi lên xe nên ngủ một giấc thật sâu.
- Trước khi lên xe không nên ăn quá no hoặc để bụng quá đói (nhịn đói, không ăn gì ===> để không có gì mà nôn ===> là một sai lầm không nên uống quá nhiều nước ( vì sao: sóc bụng nếu xe chạy ẩu và còn buồn……).
- + Không nên ăn các mốn kích thích như tỏi, hành, các món chiên, xào nhiều dầu mỡ.
- + Ăn các món có chất vào cơ thể để cơ thể hấp thụ được ngay: Trứng luộc, ăn cơm…
- + Ăn trước khi xuất phát tầm 30 – 40 min.
- + Tránh uống nước có cồn trước và sau chuyến đi.
- Chuẩn bị một củ gừng tươi và 1 con dao gọt hoa quả lên xe.
- Bạn cũng có thể uống thuốc chống say tàu xe hoặc mua cao dán chống say tàu xe.
+ Thuốc uống: Nautamine
- . Với người trên 40 kg: 2 viên Nautamine + 1 viên thuốc bổ sâm.
- . Với người dưới 40 kg: 1,5 viên Nautamine + 1 viên thuốc bổ sâm.
+ Cao dán chống say tàu xe: Ariel TDDS. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng. Nên dán trước khi lên tàu xe 1 giờ.
- Khi lên tàu xe thì nên mặc trang phục thoải mái để cho khí huyết lưu thông. Không nên đeo khẩu trang ===> Dễ gây khó thở và mệt mỏi.
2. Khi lên xe
- Chọn vị trí ngồi trên xe:
- + Ngồi trên đầu xe, sau tài xế or song song với tài xế nơi hàng đầu tiên.
- + Không ngồi ở vị trí phía sau xe, phía trên động cơ vì nơi đó ồn, sốc và có mùi động cơ. Làm cho bạn rất dễ bị say.
- + Nên ngồi chỗ nào có cửa thông gió để khi bị say có thể mở cửa để hít khí trời.
- + Hạn chế ngồi dưới điều hòa, nên đội mũ nếu ngồi dưới. Tránh để gió lạnh xâm nhập từ trên xuống đầu, mặt, cổ, lưng,….
- Trước khi xe chạy có thể mua 1 thỏi kẹo alpenliebe để ngồi ngậm cho đến nơi dừng.
- Trên xe thì bạn không nên đọc sách báo, chơi game, không nhìn xe đi lại ngoài đường… Luôn để cho mắt được thư giản. Hạn chế mỏi mắt ==> chóng mặt.
- Ngồi trên xe nên cho đầu thẳng, không ngã nghiêng theo quán tính của xe. Nếu mệt có thể ngủ, tuyệt đối không được ép mình ngủ ===> không ngủ được ===> dễ say hơn.
- Nói chuyện trên xe là một cách giúp bạn quên đi cơn say tàu xe.
- Hãy chủ động trấn áp những mùi trên xe, không được để cho nó khiến bạn sợ. Không nên làm át mùi nói bằng dầu gió, nước hoa…. ==> làm người khác khó chịu và say.
a. Bánh mỳ
- Chống say rất tốt, bạn ăn một chút bánh mỳ có tác dụng hút hết các dịch ợ từ dạ dày.
- Ốp ruột bánh mỳ lên mũi ngửi liên tiếp cho đến khi bánh mỳ hết mùi thì thay cái khác. Ruột bánh mỳ có mùi đặc trưng có thể khử được mùi trên xe.
b. Gừng tươi
- 1 lát gừng mỏng buộc vào huyệt nội quan.
- 1 lát gừng ngậm trong miệng trong suốt quá trình đi tàu xe. Nếu gừng hết cay thì ta thay miếng gừng mới.
c. Dãy số bát quái.
- Thật là thiếu sót nếu không nhắc tới nó: 720 640
- Bạn có thể nằm hoặc ngồi tựa lưng, thư giãn và nhẩm đọc dãy số 720.640. Đọc liên tục: “bảy hai không sáu bốn không bảy hai không sáu bốn không…” Chỉ đọc thầm trong trí, không đọc lớn ra ngoài để tránh tán khí. Đọc với nhịp độ vừa phải, không nhanh không chậm, sao cho tâm ghi nhận rõ từng số một.
- Theo liệu pháp tượng số bát quái, số 7 là tượng số ứng với dạ dày thuộc dương thổ, số 2 là tượng số ứng với ruột già. Nhẩm đọc 720 gây ra hiệu ứng giáng khí ở kinh dương minh. Ngoài ra, số 6 là tượng số của thận, số 4 là tượng số của can, nhóm số 640 có tác dụng dưỡng huyết, bổ can thận, nạp khí về thận. Số 0 còn để gia tăng tính hoạt hoá của hai khí âm hoặc dương. Dấu chấm ở giữa là dấu chỉ ngưng một tích tắc khi đọc, nhằm ngăn cách hai nhóm số với tác dụng khác nhau.
- Về mặt khí công, tượng số 7 ứng với dạ dày thuộc dương thổ và ứng với kinh dương minh, đường kinh chủ về vệ khí. Tượng số 2 ngoài ứng với ruột già còn ứng với phế, da. Do đó, nhóm số 720 không chỉ có tác dụng giáng khí mà còn có ý nghĩa tăng cường khí huyết ra ngoại biên để hạ huyết áp. Ngoài ra, nhẩm đọc 720.640 còn có thể giải quyết tốt một số trường hợp đau nửa đầu, đau đầu do âm hư... Nói chung, dãy số 720.640 có tác dụng điều tiết, làm cân bằng giữa trên và dưới, giữa âm và dương theo hướng ổn định dương khí hậu thiên ở trung tiêu và chơn hoả về mệnh môn, nên có thể xem là biện pháp dưỡng sinh không sợ gây ra những phản ứng phụ.
- Say tàu, xe, theo đông y, là triệu chứng rối loạn khí hoá. Chống say tàu, xe chủ yếu làm cho khí của kinh dương minh di chuyển thuận từ trên xuống dưới, thường gọi là thuận khí hay chống khí nghịch. Do đó, sự phối hợp của hai nhóm số vừa giáng khí vừa nạp khí về thận có thể nhanh chóng tạo ổn định chân khí nơi hạ tiêu để chống say tàu, xe.
d. Bấm huyệt trị say tàu xe.
* Huyệt hợp cốc
- Nằm trên đường kinh đại trường, có công dụng giải biểu tán tà, thanh nhiệt, giảm đau, thông kinh hoạt lạc.
- Vị trí huyệt: Khép chặt hai ngón tay cái và ngón tay trỏ, huyệt nằm ở điểm cao nhất của khối cơ nổi lên giữa hai xương bàn tay 1 và 2.
- Cách bấm: Dùng ngón cái của tay bên kia bấm huyệt thật mạnh vào huyệt, ngón tay trỏ đặt vào khu thủ tâm ở lòng bàn tay (huyệt hợp cốc ở mu bàn tay, khu thủ tâm ở đối diện với huyệt hợp cốc ở lòng bàn tay), lực bấm càng mạnh càng tốt, sao cho xuất hiện cảm giác tê tức đến mức rất khó chịu là được.
Duy trì bấm day luân phiên liên tục từ 10-15 phút. Có thể tự mình day bấm từng bên hoặc nhờ người khác day bấm đồng thời cả hai huyệt ở hai bên. Hiệu quả cao của thao tác được đánh giá bằng sự giảm hoặc mất các biểu hiện chóng mặt, buồn nôn.
* Huyệt thần môn
- Nằm trên kinh tâm: tác dụng chữa đau khớp cổ tay, chống hồi hộp, mất ngủ, vật vã, hay quên, đau vùng tim, có tác dụng chống stress.
- Vị trí huyệt: Trên lằn cổ tay, chỗ lõm giữa xương trụ và xương đậu.
- Cách bấm: Bàn tay phải ôm lấy cổ tay trái, ngón tay cái bấm vào huyệt, vừa bấm vừa day, bấm khoảng từ 5-10 phút.
* Huyệt nội quan
- Nằm trên kinh tâm bào, nằm ở mặt trước cẳng tay. Tác dụng: Chữa đau vùng cẳng tay, đau vùng trước tim, rối loạn nhịp tim, hồi hộp, chống nôn, đầy trướng bụng, tiêu hóa kém, mất ngủ.
- Vị trí: Nằm ở mặt trước cẳng tay, khe giữa 2 gân cơ gan tay, gân cơ gấp dài ngón cái, gân cơ gấp chung ngón cái, cơ gấp vuông. Thân dây thần kinh giữa, thần kinh trụ, từ lằn cổ tay đo lên 2 tấc giữa 2 gân cơ gang tay lớn và gang tay bé.
- Cách bấm: Tay trái ngửa, bốn ngón tay phải ôm lấy cổ tay, ngón cái bấm vào vị trí huyệt, thời gian bấm nhẹ nhàng, thời gian từ 5-10 phút.
* Huyệt tam âm giao
- Đây là huyệt giao nhau của 3 kinh tâm, tỳ, thận.
- Tác dụng: Sưng đau vùng cẳng chân, đau do thoát vị, tiêu hóa kém, ăn không tiêu, sôi bụng, đầy bụng, chống nôn. Toàn thân đau nhức, nặng nề, khó ngủ.
- Vị trí: Ở mặt trong cẳng chân; Bờ trước cơ gấp dài các ngón và cơ cẳng chân sau; Các nhánh vận động của dây thần kinh chày sau + dây thần kinh hiển trong. Cách lấy từ chỗ lồi cao nhất của mắt cá trong đo lên 3 tấc. Huyệt ở bờ sau trong xương chày.
- Cách bấm: Tay phải ôm lấy cổ chân phải, ngón cái bấm vào huyệt, bấm nhẹ nhàng, ấn dần từ nông đến sâu, người bệnh cảm thấy căng tức. Thời gian bấm từ 5-10 phút.
* Huyệt quan xung
- Vị trí ở dưới phía ngoài móng tay của ngón tay vô danh (ngón tay thứ 4 hay còn gọi là ngón đeo nhẫn).
- Cách bấm: Bàn tay trái úp bàn tay phải ôm lấy 4 ngón tay, ngón cái bấm vào vị trí huyệt, vừa bấm vào huyệt vừa day, bấm khoảng từ 5-10 phút.
2. Bài tập chống say tàu xe.
- Đứng lên ngồi xuống, xoay, lắc ===> Hạn chế chóng mặt
- Tập các bài tập về hít thở ===> Cung cấp oxi lên não.
- Tập đi xe bus nhé các tình yêu.
- Xác định tâm lý mình không bị say đâu nhé…..!
Kết Luận: Vận dụng tốt và tin tưởng, bạn sẽ ổn thôi.
Biên soạn: Thích Hô Hấp